به گزارش ، در برنامه میز اقتصاد با حضور آقای فکری رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران به این موضوع پرداخته شده است که این رشد حاصل چه اقداماتی است و برنامه‌های آتی برای جذب سرمایه‌های خارجی چیست؟
مجری: همانطور که در خبر‌ها دیدیم که طبق آخرین اعلام وزارت اقتصاد و سازمان سرمایه گذاری، ما جذب سرمایه گذاریهایمان در یکسال ابتدای دولت سیزدهم طبق آن چیزی که اعلام شده نسبت به جذب سرمایه در آخرین سال دولت دوازدهم چیزی حدود ۵۰ درصد رشد داشته و تقریبا نزدیک چهار و هشت دهم میلیارد دلار شده امروز می‌خواهیم در میز اقتصاد بپردازیم به اینکه چطور این اتفاق محقق شده و قانون به ما چه میگوید قرار است طی یک سال آتی و در کل چهار سال دولت سیزدهم به چه رقمی برسد این عدد و چطوری ریل‌گذاری تغییر کرده است.
قبل از آن نگاهی داشته باشیم به آمار همانطور که خدمتتان عرض کردم طبق اعلام وزارت اقتصاد این عدد تقریباً دو برابر شده است سال آخر دو میلیارد و سیصد و نود هزار دلار بوده.
آقای فکری به جز اینکه تغییر راهبرد داشتیم در ارتباط با همسایگان و جذب سرمایه از آن‌ها کار دیگری در حوزه اینکه ورود و جذب سرمایه تسهیل شود انجام شده در این یک سال یا خیر؟
آقای فکری: یکی از اقداماتی که انجام دادیم این بود که به جای اینکه در سازمان و در اتاق بنشینیم، به تبعیت از بقیه اعضای دولت رفتیم به سراغ سرمایه‌گذاران در استان‌های مختلف، چون به هر حال وقتی یک خارجی برای سرمایه گذاری در یک کشور می‌آید با مشکلات و موانعی مواجه می‌شود شما باید به میدان بروید هم مشکلاتش را ببینید و هم در جهت حل آن چه در محل و چه در مرکز اقدام کنید. مثلا من برای حل مسائل افغانستان سه بار به استان خراسان رضوی رفتم. ما به استان سیستان و بلوچستان رفتیم برای حل مسائل سرمایه گذاران خارجی و برای رسیدگی به موضوعاتی که آنجا بود اعم از سرمایه گذاران پاکستانی و کشور‌های دیگری که آنجا بودند.
مجری: عمده مشکلاتی که وجود داشته و با حضور هیئت ایرانی آنجا رفع شده است چه بوده است؟
آقای فکری: بعضی از دستگاه‌های دولتی و یا نهاد‌های دیگری که در کشور هستند اقداماتی را باید انجام دهند و این اقدامات اگر بخواهد بیفتد در بروکراسی اداری که داریم، ما بخواهیم این اقدامات را انجام دهیم زمان بر خواهد بود و باعث می‌شود سرمایه گذار خارجی دل زده شود.
مجری: این هنوز هست؟ به هرحال سایر دستگاه‌های دولتی همکاران خودتان هستند.
آقای فکری: دستگاه‌های دولتی که همکاران خودمان هستند و همه هم نهایت همکاری را دارند، ولی یک زمان‌هایی نیاز است که شما یک موضوع را به اولویت آن دستگاه تبدیل کنید یعنی من وقتی آنجا حاضر باشم خودم به عنوان معاون وزیر و رئیس سازمان آن موقع سطح دسترسی من به صورتی است که می‌توانم موضوعی که الان برای یک سرمایه‌گذار خارجی پیش آمده را به اولویت دستگاهی که همکارم در آنجا مسئولیت دارد تبدیل کنم.
مجری: این چگونه باید حل شود و نمی‌شود شما برای هر سرمایه گذاری اگر بلندمدت‌تر و کلان‌تر نگاه کنید نمی‌شود برای هر مشکل کوچکی هیئت به این شکل برود و به نظر می‌رسد کار باید پایه ای‌تر و اساسی‌تر اصلاح شود.
آقای فکری: دقیقا برای این است که اگر سوال میشد در مورد برنامه‌های آتی که چیست یکی از کار‌هایی که باید انجام دهیم و حمایت بخش‌های مختلف را نیاز داریم مانند مجلس شورای اسلامی و بقیه بخش‌های دولت، اصلاح اساسنامه سازمان سرمایه گذاری خارجی ایران است. اساسنامه سازمان مربوط به سال ۱۳۵۳ است و تا الان کسی این اصلاح را انجام نداده است اصلاح اساسنامه باعث می‌شود ما این اجازه را پیدا کنیم یا این امکان را پیدا کنیم که سرمایه گذار خارجی را به سرمایه پذیر در داخل یا به فرصت سرمایه‌گذاری در داخل بر حسب اولویت‌های کشور هدایت کنیم.
مجری: این اصلاح اساسنامه چقدر آن انجام شده است؟
آقای فکری: الان پیش نویس آن تهیه شده و در دولت است و دستگاه‌های مختلف اجرایی نظراتشان را در رابطه با ابعاد مختلف اساسنامه ارائه می‌دهند که انشاءالله امیدواریم این اقدامات تسریع شود و ما سریعتر لایحه را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کنیم که انجا مصوبه را بگیریم.
مجری: چقدر بازه زمانی تعیین شده برای اینکه این بررسی‌ها صورت بگیرد؟
آقای فکری: آن که در دولت مطرح است یک ماه است یعنی انتظار ما این است که در یک ماه آینده بعد از این که اساسنامه را که یک ماه است تقریباً تحویل دادیم و به دستگاه‌های مختلف رسیده و پیگیری‌هایی که من کردم، کارشناسان الان مشغول کار روی آن هستند در سازمان‌های مختلف دولتی
مجری: پس یک فرصت دو ماهه‌ای بوده؟
آقای فکری: بله که در این بازه زمانی امیدواریم بتوانیم به نهایت برسانیم و لایحه را تقدیم مجلس شورای اسلامی کنیم.
مجری: تا پایان شهریور می‌توانیم این کار را انجام دهیم؟
آقای فکری: هدف گذاری ما این است تا پایان شهریور با همراهی دولت محترم و بخش‌های مختلف بتوانیم لایحه را تقدیم مجلس شورای اسلامی کنیم.
مجری: چقدر با این تغییرات که الان دولت مد نظرش است انجام دهد نظام سرمایه کشور چقدر تغییر میکند؟
آقای فکری: ما معتقد هستیم که تغییرات عمده‌ای در آن اتفاق می‌افتد یعنی وقتی شما سرمایه گذار را به سرمایه پذیر متصل کنید و اولویت‌های کشور را تعریف کنید برای سرمایه گذاران خارجی آن‌ها به این نتیجه می‌رسند که یک فکر، یک برنامه و یک نقشه یا راهبرد صنعتی پیش روی کشور است و حالا آن‌ها دور نمای سرمایه‌گذاری شان را خیلی بهتر می‌توانند طراحی کنند.
مجری: با چه ساز و کاری این اتفاق برایشان می‌افتد؟
آقای فکری: اینکه سازمان سرمایه گذاری یک سازمان دولتی و وابسته به وزارت اقتصاد است وقتی سازمان سرمایه‌گذاری بر فرض ۱۰ یا ۳۰ پروژه را به عنوان پروژه‌های اولویت دار معرفی میکند یا حوزه‌ای را به عنوان حوزه اولویت دار برای کشور معرفی میکند سرمایه گذار مطمئن می‌شود که تمام نهاد‌های کشور این اولویت را به رسمیت شناختند که سازمان سرمایه‌گذاری الان چنین کاری میکند و بعد آن‌ها را به سرمایه‌گذار معرفی میکند.
مجری: برای الزام آور شدن آن کاری کرده‌اید برای همکاری دستگاه‌ها؟
فکری: حتماً در این لایحه دیده شده یعنی در لایحه‌ای که الان طراحی شده دیده شده و فقط نیاز داریم به همکاری‌های بیشتر بعضی از دستگاه‌های بیرون از دولت. ما الان البته دوستان خیلی همکاری داشتند دوستان نیروی انتظامی همکاری‌های زیادی مخصوصاً در پلیس راهور و پلیس امنیت و بخش‌های مختلف نیروی انتظامی ما همکاری‌های خیلی خوبی را در این یک سال گذشته داشتیم، ولی باز هم انتظار داریم که بیشتر به ما کمک کنند و حتی جا‌هایی که لازم بوده دوستانی که نظامی هستند نهایت همکاری را با ما داشتند یعنی واقعاً در آماری که الان خدمت شما ارائه میدهیم نقش آن‌ها واقعا قابل محاسبه است و واقعاً همراهی که نیرو‌های امنیتی و نظامی داشتند با سازمان سرمایه گذاری واقعاً مثال‌زدنی است فقط ما مقداری نیاز بیشتر به همراهی عزیزان در نیروی انتظامی داریم الان نظام مسائل را در داخل سازمان داریم یعنی سرمایه گذاران خارجی می‌آیند مشکلاتشان را می‌گویند یا همین بازدید‌های میدانی که رفتم در استان‌های مختلف و پروژه‌های مختلف که رفتم میبینم.
مجری: چقدر تسهیل میکند به طور کلی روند جذب سرمایه را یعنی اینکه خروج سرمایه نه، ولی اینکه ما بخواهیم بخشی که شما فرمودید مجوز می‌گیرند در بازه شش ماهه ممکن است منصرف شوند و می‌فرمایید که باید جذب شان کنیم چقدر به آن کمک میکند و تسهیل میکند؟
آقای فکری: کامل ما ابعاد مختلف را دیدیم، چون ببینید سرمایه گذار در یک پروژه وقتی سرمایه گذاری میکند برای سود این کار را انجام می‌دهد و این سود هم چطور تضمین می‌شود اینکه ببیند دورنمای مثبتی را بتواند برای خودش ترسیم کند که سعی کردیم از ابعاد مختلف این موضوع را ببینیم و اگر امتیازاتی قرار است برای سرمایه‌گذاران تعریف کنیم همه دستگاه‌های مرتبط همراهی کنند که این امتیازات واقعی باشد و فقط روی کاغذ نباشد که در این لایحه سعی کردیم همه این ابعاد را ببینیم.
مجری: آقای پرتوی کارشناس برنامه روی خط هستند آقای پرتوی شما فکر میکنید سازمان سرمایه‌گذاری باید چه اقدامی انجام دهد که این عدد ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون بشود افق بلندتری را برایش دهید و عدد، عدد بزرگتری شود؟
آقای پرتوی: ما اگر به روند ۱۰ساله سرمایه‌گذاری نگاه کنیم به ویژه تشکیل سرمایه ثابت در کشور می‌بینیم که ابتدا رشد نزولی داشته و بعد هم متاسفانه از سال ۹۸ به بعد استهلاک از سرمایه‌گذاری در کشور پیشی گرفته است روش‌های متنوعی برای موضوع جذب سرمایه وجود داردچه سرمایه‌های داخلی در واقع اصطلاح جذب سرمایه ریالی که از بازار سرمایه و شبکه بانکی و مجموع منابع که در داخل کشور وجود دارد میتواند تامین شود و چه سرمایه گذاری خارجی که در قالب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و چه گرفتن وام و ... باشد که ما بتوانیم در حوزه‌های مختلف سرمایه گذاری کنیم و پروژه‌هایی ایجاد کنیم اگر بیاییم دسته بندی را انجام دهیم به نظر می‌آید سازمان سرمایه‌گذاری باید همزمان هم برای موضوع سرمایه‌های خرد و هم مستقیم، چون فکر میکنم همانطور که اقای فکری فرمودند بسیاری از سرمایه‌گذاران وقتی الان رجوع میکنند بیشتر دنبال پروژه مشخص هستند که بتوانند هدایت شود و ببیند چه مشوق‌هایی در اقتصاد به آن‌ها دادیم و از آن مهمتر چه حمایت‌هایی میکنیم.
شما مستحضرید وقتی یک نفر در ایران میاید سرمایه‌گذاری کند از شما می‌پرسد نرخ ارز چقدر است و ثبات دارد یا نه و موقع خروج من را اذیت می‌کنی یا نه؟ در واقع در دعاوی بین المللی یا دعاوی داخلی حقوقی و قضایی چه حمایت‌هایی از من می‌کنی و در واقع ما باید لیستی از مشوق‌ها و حمایت‌هایی که از این افراد می‌خواهیم انجام دهیم مشخص کنیم در کنار پروژه‌هایی که مشخص میکنیم برای اینکه هدایت کنیم و یک هدایت فعال به پروژه‌ها داشته باشیم و از آن طرف هم جدای از این موضوع که باید با سرمایه مستقیم ببینیم چه کار میکنیم حتماً بحث ساز و کار‌های مالی که می‌خواهیم با کشور‌ها طراحی کنیم باید فکر کنیم خوب الان خیلی ظرفیت زیادی است حتی اگر ما به رقبایمان مانند ترکیه و عربستان هم در منطقه نگاه کنیم و آن‌ها هم به شدت فعال شده اند و دارند هم از نهاد‌های بین‌المللی کمک می‌گیرند و هم خودشان از طریق سرمایه گذاری در قالب صندوق توسعه ملی که ما هم داریم آن‌ها با اسم‌های مختلف دارند شروع میکنند به سرمایه گذاری ارزی در اقتصادشان انجام می‌دهند به نظر می‌آید اگر هم پروژه و هم مشوق‌ها و حمایت‌ها و هم ذینفعان خارجی که قطعاً آن‌ها هم یکسری نیازها به محصولات یا زنجیره‌های صنعتی که اینجا شکل می‌گیرد دارند به خاطر ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی و جغرافیایی که کشور ما دارد اگر ما بتوانیم آن‌ها را در حوزه سرمایه‌گذاری پیگیری کنیم و جلوتر حتماً برنامه برای سرمایه‌های ریالی هم داشته باشیم، چون شما می‌دانید در بازار سرمایه جا‌های مختلفی منابع وجود دارد و آن‌ها را بتوانیم روی پروژه‌ها هدایت کنیم.
مجری: ممنون از آقای پرتوی. آقای فکری ما در خصوص کمک از نهاد‌های بین المللی مثلاً تسهیلات قرار است اتفاق بیفتد وامی اخذ شود یا خیر؟
آقای فکری: نهاد‌ها و موسسات بین المللی چند جور وام را ارائه می‌دهند وام یا کمک‌های اقتصادی را ارائه می‌دهند و ما هم در بعضی از این نهاد‌ها عضو هستید و الان هم حق عضویت پرداخت میکنیم و آنجایی که این‌ها می‌خواهند از طریق تاثیرگذاری در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور وارد کشور شوند ما معمولاً به سمت چنین وام‌هایی نمیرویم یعنی اگر به عبارت بهتر اگر قرار باشد آن‌ها بخواهند تعیین کنند که این وام الان باید چگونه مصرف شود و تحت چه سیاست‌هایی کلانی بخواهد مورد استفاده قرار بگیرد ما سمت چنین اعتباراتی نمیرویم.
مجری: به جز این اعتباراتی است که شما بخواهید به سمت آن بروید؟
آقای فکری: بله مثلاً ما سال گذشته اعتباری را توانستیم از بانک جهانی دریافت کنیم که یک اعتبار خرید بود.
مجری: برای آینده عرض میکنم.
آقای فکری: در آینده ما با نهاد‌های مختلف مرتبط هستیم نهاد‌های مختلف بین المللی مانند بانک توسعه اسلامی، یا صندوق اکو یا بانک‌های مختلف.
مجری: قرار است تا پایان سال ۱۴۰۱ از آن‌ها تسهیلات اخذ شود یا خیر؟
آقای فکری: فعلا خیر این برنامه را فعلا نداریم و فعلاً داریم آنچه از گذشته اتفاق افتاده و وام‌هایی که از گذشته دریافت شده از این نهاد‌ها ساز و کار‌هایی را داریم تعریف میکنیم تا اینکه بتوانیم رابطه مان را با این نهاد‌ها که در گذشته تخریب شده بود اصلاح کنیم و در ریلی قرار دهیم که مد نظر خودمان است و بعد از آن می‌رویم به سمت اینکه اعتبارات جدید دریافت کنیم.
یک نکته بگویم، یکی از منابع مهم جذب سرمایه ما ایرانیان خارج از کشور هست و لایحه مربوطه لایحه حمایت از ایرانیان مقیم خارج از کشور است که در دولت در حال نهایی شدن است که منتظر هستیم، چون همه اقدامات انجام شده است و بستگی دارد به دستگاه‌های دیگر و همین الان هم می‌توانند این کار را انجام دهند.